Khi tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN), việc xác định đúng người phụ thuộc và áp dụng mức giảm trừ gia cảnh sẽ giúp giảm số thuế phải nộp. Tuy nhiên, không ít người vẫn băn khoăn người phụ thuộc gồm những ai và mức giảm trừ mới nhất là bao nhiêu. Bài viết dưới đây của Phần mềm nhân sự EasyHRM sẽ giải đáp chi tiết để bạn nắm rõ và áp dụng đúng quy định.

Người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh là những ai? Quy định mới

1. Người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh là gì?

Người trong diện giảm trừ gia cảnh là cá nhân mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc và được pháp luật công nhận để tính giảm trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNCN.

Hiểu đơn giản, đó là những người không có hoặc có thu nhập thấp, cần sự hỗ trợ tài chính từ bạn để đảm bảo cuộc sống.

Theo Luật Thuế TNCN và Thông tư 111/2013/TT-BTC, khi đăng ký hợp lệ, bạn sẽ được trừ một khoản tiền nhất định trên thu nhập trước khi tính thuế. Đây chính là cách Nhà nước hỗ trợ người lao động có trách nhiệm nuôi dưỡng gia đình, đồng thời giảm bớt gánh nặng tài chính.

Mức giảm trừ gia cảnh năm 2025 vẫn giữ nguyên theo quy định hiện hành:

• Bản thân người nộp thuế: 11 triệu đồng/tháng (tương đương 132 triệu đồng/năm).
• Mỗi người phụ thuộc: 4,4 triệu đồng/tháng.

Nghĩa là trước khi tính thuế, thu nhập của bạn sẽ được trừ đi khoản này, giúp giảm số tiền thuế phải nộp.

2. Vì sao cần khai báo người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh?

Khai báo người thuộc diện phụ thuộc là bước bắt buộc nếu bạn muốn được giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân. Việc này không chỉ đơn thuần là thủ tục hành chính mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

2.1 Giúp giảm số tiền thuế phải nộp

Khi đăng ký người phụ thuộc, thu nhập chịu thuế của bạn sẽ được trừ đi một khoản tương ứng. Điều này đồng nghĩa với việc bạn phải nộp ít thuế hơn, giảm gánh nặng tài chính, đặc biệt hữu ích với những ai đang nuôi con nhỏ, cha mẹ già hay người thân không có khả năng lao động.

2.2 Tuân thủ đúng quy định pháp luật

Việc khai báo giúp cơ quan thuế quản lý minh bạch, tránh tình trạng trùng lặp hoặc khai sai. Đây cũng là cơ sở pháp lý quan trọng để bạn chứng minh quyền lợi chính đáng nếu có kiểm tra, quyết toán thuế sau này.

2.3 Bảo vệ quyền lợi lâu dài cho người nộp thuế

Một khi đã khai báo đúng và đủ, bạn sẽ được hưởng giảm trừ ngay từ thời điểm phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng. Nếu chậm trễ, quyền lợi có thể bị mất hoặc chỉ tính từ lúc đăng ký, dẫn đến thiệt thòi không đáng có.

Tóm lại, khai báo người phụ thuộc không chỉ giúp giảm số thuế phải nộp, mà còn là cách để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và đảm bảo tuân thủ pháp luật cho chính bạn.

Khai báo người phụ thuộc để được giảm trừ thuế TNCN

3. Người phụ thuộc gồm những ai?

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân và hướng dẫn tại Thông tư 111/2013/TT-BTC, người phụ thuộc được chia thành các nhóm sau:

3.1 Con cái

• Con đẻ, con nuôi hợp pháp, con ngoài giá thú, con riêng của vợ/chồng.
• Con dưới 18 tuổi.
• Con từ 18 tuổi trở lên bị khuyết tật, mất khả năng lao động.
• Con đang học phổ thông, trung cấp, cao đẳng, đại học, dạy nghề (trong/ngoài nước), không có thu nhập hoặc thu nhập bình quân tháng ≤ 1 triệu đồng.

3.2 Vợ hoặc chồng

• Trong độ tuổi lao động: bị khuyết tật, không có khả năng lao động, không có hoặc thu nhập ≤ 1 triệu đồng/tháng.
• Ngoài độ tuổi lao động: không có hoặc thu nhập ≤ 1 triệu đồng/tháng.

3.3 Cha mẹ, cha mẹ vợ/chồng, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế

• Điều kiện tương tự như vợ/chồng (nêu trên).
• Người thân khác không nơi nương tựa do người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng

3.4 Anh, chị, em ruột

• Ông bà nội, ngoại; cô, dì, chú, bác ruột.
• Cháu ruột (con của anh/chị/em ruột).
• Người khác theo quy định pháp luật.

Như vậy, phạm vi người phụ thuộc khá rộng, nhưng để được tính giảm trừ gia cảnh, cần thỏa mãn điều kiện về thu nhập và nghĩa vụ nuôi dưỡng theo đúng quy định pháp luật.

Nhóm người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh

4. Quy định về người phụ thuộc

Người phụ thuộc là những cá nhân mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc và đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật. Việc xác định đúng người phụ thuộc rất quan trọng vì đây là căn cứ để được hưởng giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân.

Theo Thông tư 111/2013/TT-BTC, người phụ thuộc bao gồm:

• Con cái (con đẻ, con nuôi, con riêng, con ngoài giá thú) đáp ứng điều kiện về tuổi hoặc khả năng lao động.
• Vợ hoặc chồng không có khả năng lao động hoặc không có thu nhập.
• Cha mẹ, cha mẹ vợ/chồng, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế.
• Các cá nhân khác không nơi nương tựa mà người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng.

5. Nguyên tắc đăng ký người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh

Khi đăng ký người phụ thuộc để được giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế cần tuân thủ một số nguyên tắc sau (theo Thông tư 111/2013/TT-BTC):

5.1 Phải có mã số thuế cá nhân

• Người nộp thuế chỉ được tính giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc nếu đã có mã số thuế cá nhân.
• Khi đăng ký, cơ quan thuế sẽ cấp mã số thuế riêng cho từng người phụ thuộc.

5.2 Thời điểm tính giảm trừ

• Giảm trừ được tính từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng, nếu người nộp thuế nộp hồ sơ đúng quy định.
• Trường hợp đăng ký muộn, vẫn được truy ngược lại từ tháng phát sinh khi quyết toán thuế, trừ đối tượng “người phụ thuộc khác” (thời hạn chậm nhất là 31/12 của năm tính thuế).
• Mỗi người phụ thuộc chỉ được đăng ký một lần
• Một người phụ thuộc chỉ được giảm trừ cho một người nộp thuế trong cùng năm tính thuế.
• Nếu có nhiều người cùng nuôi dưỡng (ví dụ: cha mẹ, con cái), cần tự thỏa thuận ai là người đứng ra đăng ký.
• Không giới hạn số lượng người phụ thuộc
• Pháp luật không quy định tối đa bao nhiêu người phụ thuộc.
• Miễn là đáp ứng đủ điều kiện, bạn có thể đăng ký nhiều người phụ thuộc để được giảm trừ thuế.

5.3 Hồ sơ chứng minh phải đầy đủ, hợp lệ

• Người nộp thuế phải nộp giấy tờ chứng minh quan hệ và điều kiện của người phụ thuộc (giấy khai sinh, giấy chứng nhận khuyết tật, giấy xác nhận học tập…).
• Nếu không đủ hồ sơ, sẽ không được cơ quan thuế chấp nhận giảm trừ.

5. Mẫu đăng ký người phụ thuộc và cách đăng ký

5.1. Mẫu đăng ký người phụ thuộc

Người nộp thuế cần sử dụng Mẫu số 20-ĐK-TH-TCT ban hành kèm theo Thông tư 105/2020/TT-BTC để đăng ký người phụ thuộc.

• Mẫu này được dùng để kê khai thông tin cá nhân của người phụ thuộc: họ tên, ngày sinh, quan hệ với người nộp thuế, số định danh/mã số thuế (nếu có).
• Sau khi đăng ký, cơ quan thuế sẽ cấp mã số thuế cho người phụ thuộc để quản lý thống nhất.

5.2 Cách đăng ký người phụ thuộc

Để được giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế cần thực hiện đăng ký người phụ thuộc theo quy định. Có 2 cách đăng ký: qua công ty (tổ chức chi trả thu nhập) hoặc trực tiếp tại cơ quan thuế.

Trường hợp 1: Đăng ký qua công ty, tổ chức chi trả thu nhập

Nếu bạn đang làm việc tại doanh nghiệp, đơn vị có trả lương, thì thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký

• Tờ khai đăng ký người phụ thuộc (Mẫu số 20-ĐK-TH-TCT).
• Bản sao giấy tờ chứng minh quan hệ:
• Giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, giấy đăng ký kết hôn.
• Giấy xác nhận khuyết tật (nếu có).
• Giấy xác nhận học tập đối với con từ 18 tuổi trở lên.
• Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân của người phụ thuộc (nếu có).

Bước 2: Nộp hồ sơ cho công ty

• Nộp cho bộ phận kế toán/nhân sự nơi bạn đang làm việc.
• Doanh nghiệp sẽ tổng hợp hồ sơ và gửi cơ quan thuế quản lý.

Bước 3: Nhận kết quả

• Cơ quan thuế sẽ cấp mã số thuế cho người phụ thuộc.
• Từ tháng đăng ký thành công, bạn được tạm tính giảm trừ gia cảnh.

Trường hợp 2: Đăng ký trực tiếp tại cơ quan thuế

Nếu bạn không làm việc qua công ty (hoặc muốn tự đăng ký), làm theo các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

• Tờ khai đăng ký người phụ thuộc (Mẫu số 20-ĐK-TH-TCT).
• Giấy tờ chứng minh quan hệ và điều kiện của người phụ thuộc (như ở trên).

Bước 2: Nộp hồ sơ

• Nộp tại Chi cục Thuế nơi bạn đăng ký mã số thuế cá nhân.
• Có thể nộp bản giấy trực tiếp hoặc nộp online qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.

Bước 3: Theo dõi và nhận kết quả

• Cơ quan thuế sẽ kiểm tra hồ sơ.
• Nếu hợp lệ, bạn sẽ được cấp mã số thuế người phụ thuộc và được tính giảm trừ gia cảnh từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng.

Mẫu đăng ký người phụ thuộc để giảm trừ gia cảnh

6. Người phụ thuộc có 2 mã số thuế phải làm sao?

Theo quy định, mỗi người phụ thuộc chỉ được cấp 1 mã số thuế duy nhất. Nhưng trong thực tế, có trường hợp một người bị cấp trùng 2 mã số do nhiều nơi cùng đăng ký.

Cách xử lý:

Bước 1: Kiểm tra trước

• Vào website tracuunnt.gdt.gov.vn, nhập số CMND/CCCD của người phụ thuộc để xem đã có mã số nào.

Bước 2: Liên hệ cơ quan thuế

• Nếu thấy bị trùng 2 mã số, cần đến Chi cục Thuế nơi bạn quản lý để đề nghị điều chỉnh.
• Thuế sẽ kiểm tra và giữ lại 1 mã số hợp lệ, hủy mã số còn lại.

Bước 3: Chuẩn bị giấy tờ

• CMND/CCCD hoặc giấy khai sinh của người phụ thuộc.
• Giấy tờ chứng minh quan hệ (nếu được yêu cầu).
• Đơn đề nghị điều chỉnh/hủy mã số thuế (theo mẫu của cơ quan thuế).

Sau khi xử lý xong, NPT  sẽ chỉ còn 1 mã số thuế chính thức để dùng cho việc giảm trừ gia cảnh.

Những lưu ý khi khai báo người được giảm trừ gia cảnh

XEM THÊM: Cách Đăng Ký Người Phụ Thuộc Online 2025: Chi Tiết, Dễ Hiểu

7. Những lưu ý quan trọng khi khai báo người phụ thuộc

Để việc khai báo người trong diện trong giảm trừ thuộc được thuận lợi và đảm bảo quyền lợi giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế cần chú ý một số điểm sau:

• Đăng ký đúng hạn: Giảm trừ chỉ tính từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng nếu đăng ký kịp thời. Đăng ký muộn có thể mất quyền lợi.
• Không trùng lặp: Một người phụ thuộc chỉ được tính cho một người nộp thuế trong cùng thời điểm. Nếu nhiều người cùng nuôi dưỡng thì phải thỏa thuận để một người đứng ra đăng ký.
• Hồ sơ đầy đủ: Chuẩn bị giấy tờ chứng minh quan hệ và điều kiện của người phụ thuộc (giấy khai sinh, hộ khẩu, giấy xác nhận học tập, giấy chứng nhận không có thu nhập hoặc thu nhập ≤ 1 triệu/tháng…).
• Cập nhật thay đổi: Khi người phụ thuộc không còn đủ điều kiện (ví dụ đã đi làm, có thu nhập > 1 triệu/tháng), phải báo giảm trừ với cơ quan thuế để tránh bị truy thu và phạt.
• Mã số thuế duy nhất: Người phụ thuộc phải có 01 mã số thuế. Nếu bị trùng, cần làm thủ tục hủy/điều chỉnh ngay.

Việc khai báo người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh không chỉ giúp giảm gánh nặng thuế mà còn bảo đảm tuân thủ đúng quy định pháp luật. Người nộp thuế chỉ cần đăng ký đúng hạn, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và cập nhật khi có thay đổi để được hưởng trọn quyền lợi giảm trừ gia cảnh. Nắm chắc quy định sẽ giúp bạn chủ động hơn trong kê khai thuế và bảo vệ quyền lợi của mình cũng như gia đình.