Lương sản phẩm là một trong những hình thức trả lương phổ biến tại các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt ở môi trường cần đo lường hiệu quả công việc bằng số lượng sản phẩm làm ra. Bài viết này của phần mềm quản lý nhân sự EasyHRM sẽ giúp bạn hiểu rõ lương theo sản phẩm là gì, có thực sự hiệu quả như nhiều người kỳ vọng hay không, cũng như phân tích những ưu – nhược điểm để doanh nghiệp cân nhắc trước khi áp dụng.

1. Lương sản phẩm là gì?

Lương sản phẩm là hình thức trả lương dựa trên số lượng sản phẩm mà người lao động hoàn thành trong kỳ. Khác với lương thời gian – trả theo số giờ làm việc, lương sản phẩm phản ánh trực tiếp hiệu suất cá nhân hoặc nhóm. Mức lương được tính bằng công thức:

⇒ Lương sản phẩm = Đơn giá sản phẩm × Số lượng sản phẩm hoàn thành

Hình thức này khuyến khích tăng năng suất, nhưng cũng đòi hỏi quy trình kiểm tra chất lượng đầu ra và cách thiết lập đơn giá rõ ràng, minh bạch.

Bạn đang đau đầu với việc tính lương theo sản phẩm phức tạp, dễ sai sót?

👍👍 Phần mềm quản lý nhân sự tiền lương EasyHRM với tính năng tự động tính lương theo sản phẩm, giúp thiết lập đơn giá, định mức, thưởng phạt linh hoạt theo từng vị trí. Tính lương nhanh chóng, minh bạch, kiểm tra dễ dàng. Dùng thử miễn phí ngay!!!

2. Ưu, nhược điểm hình thức trả lương theo sản phẩm

2.1 Ưu điểm

Hình thức trả lương này mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người lao động lẫn doanh nghiệp:

• Khuyến khích năng suất cao: Người lao động càng làm nhiều, lương càng cao – tạo động lực thúc đẩy hiệu quả làm việc.
• Công bằng theo kết quả đầu ra: Không dựa trên thời gian, mà tính theo số lượng sản phẩm, giúp tránh tình trạng “ngồi chơi cũng hưởng lương”.
• Phù hợp với ngành sản xuất: Đặc biệt hiệu quả với công việc có đầu ra định lượng rõ ràng như may mặc, lắp ráp, gia công…
• Doanh nghiệp dễ kiểm soát chi phí nhân công: Lương biến động theo sản lượng, giúp tính toán chi phí sản xuất sát thực tế.
• Gắn liền trách nhiệm cá nhân hoặc nhóm: Tăng tính chủ động trong quản lý tiến độ, chất lượng sản phẩm.

2.2 Nhược điểm

Dù có nhiều ưu điểm, hình thức trả lương theo sản phẩm vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định, đặc biệt nếu không có chính sách quản lý phù hợp:

• Dễ ảnh hưởng chất lượng sản phẩm: Lao động tập trung vào số lượng có thể bỏ qua tiêu chuẩn chất lượng nếu không có hệ thống kiểm soát đi kèm.
• Khó áp dụng cho công việc không định lượng được: Như hành chính, sáng tạo, hỗ trợ kỹ thuật…
• Chênh lệch thu nhập giữa các vị trí: Người làm nhiều hưởng nhiều, có thể gây mâu thuẫn nếu công việc không phân công rõ ràng.
• Phức tạp trong tính lương tập thể: Đặc biệt khi nhiều người cùng tham gia sản xuất một sản phẩm.
• Dễ gây áp lực lao động: Tạo cảm giác chạy đua về sản lượng, ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần người lao động nếu không quản lý hợp lý.

Lương theo sản phẩm có ưu và nhược điểm song song

Xem thêm: Top 15+ Phần Mềm Tính Lương Nhân Viên Chính Xác, Giá Rẻ, Dễ Dùng

3. Các hình thức trả lương theo sản phẩm

Tùy theo đặc thù công việc, quy mô sản xuất và cơ cấu tổ chức, doanh nghiệp sẽ linh hoạt lựa chọn các hình thức trả lương theo sản phẩm khác nhau. Dưới đây là 4 mô hình đang được áp dụng phổ biến nhất, mỗi loại đều có ưu điểm riêng và cần lưu ý khi triển khai thực tế.

3.1 Lương sản phẩm trực tiếp cá nhân

Là hình thức phổ biến nhất, áp dụng cho công việc mà mỗi cá nhân chịu trách nhiệm hoàn toàn một khâu hoặc sản phẩm.

• Cách tính: Lương = Đơn giá sản phẩm × Số lượng sản phẩm hoàn thành
• Ưu điểm: Rõ ràng, minh bạch; phản ánh đúng năng lực từng cá nhân.
• Lưu ý: Cần có bộ tiêu chuẩn kiểm tra chất lượng sản phẩm để tránh làm ẩu.

3.2 Lương sản phẩm tập thể

Áp dụng với các công đoạn cần nhiều người phối hợp, không thể tách riêng trách nhiệm từng cá nhân.

• Cách tính: Tổng lương nhóm = Đơn giá sản phẩm × Số lượng hoàn thành → chia theo tỷ lệ đóng góp hoặc giờ làm
• Ưu điểm: Khuyến khích tinh thần teamwork, hỗ trợ lẫn nhau.
• Lưu ý: Dễ phát sinh mâu thuẫn nếu không có tiêu chí đánh giá đóng góp rõ ràng.

3.3 Lương sản phẩm gián tiếp

Áp dụng cho những vị trí không trực tiếp làm ra sản phẩm nhưng có ảnh hưởng đến hiệu suất sản xuất (bảo trì máy móc, kiểm tra chất lượng…).

• Cách tính: Dựa theo số sản phẩm hoàn thành trong dây chuyền có người đó tham gia + hệ số phân bổ công bằng.
• Ưu điểm: Ghi nhận công sức của những người làm “hậu trường”.
• Lưu ý: Khó định lượng rõ ràng nếu không có công cụ đo hiệu quả hỗ trợ.

3.4 Lương theo sản phẩm có thưởng

Kết hợp giữa lương sản phẩm cơ bản và mức thưởng theo số lượng vượt chuẩn, chất lượng tốt, đúng tiến độ…

• Cách tính: Lương sản phẩm + Thưởng lũy tiến theo sản lượng hoặc theo KPI
• Ưu điểm: Tăng động lực phấn đấu vượt chỉ tiêu, tạo môi trường cạnh tranh tích cực.
• Lưu ý: Cần đặt ngưỡng hợp lý để tránh lao động bị quá tải, làm ẩu để đạt thưởng.

Doanh nghiệp nên lựa chọn hình thức phù hợp theo quy mô, loại hình sản xuất và đặc thù công việc để đảm bảo hiệu quả và công bằng trong trả lương.

Mẫu file bảng lương theo sản phẩm

Xem thêm: Cách Tính Lương Theo Sản Phẩm Dễ Hiểu (Kèm File Mẫu Excel Dễ Dùng)

4. Quy định pháp luật về trả lương theo sản phẩm

4.1 Căn cứ pháp lý áp dụng lương theo sản phẩm

Theo Điểm b Khoản 1 Điều 54 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, tiền lương theo sản phẩm được quy định như sau:

“Tiền lương theo sản phẩm được trả cho người lao động hưởng lương theo sản phẩm, căn cứ vào mức độ hoàn thành số lượng, chất lượng sản phẩm theo định mức lao động và đơn giá sản phẩm được giao.”

Nói cách khác, lương theo sản phẩm được xác định dựa trên:

• Số lượng sản phẩm người lao động hoàn thành.
• Chất lượng sản phẩm đạt yêu cầu theo định mức.
• Đơn giá sản phẩm đã được doanh nghiệp quy định và giao kết.

Do đó, doanh nghiệp cần xây dựng định mức lao động rõ ràng, đơn giá hợp lý và công khai để đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong trả lương.

4.2 Kỳ hạn trả lương cho NLD hưởng lương theo sản phẩm

Theo Khoản 3 Điều 97 Bộ luật Lao động 2019, người lao động làm việc theo hình thức trả lương theo sản phẩm hoặc khoán được nhận lương theo thỏa thuận giữa hai bên. Tuy nhiên, nếu công việc phải thực hiện trong nhiều tháng, người lao động phải được tạm ứng tiền lương hàng tháng dựa trên khối lượng công việc đã hoàn thành.

Ngoài ra, trong mọi trường hợp, doanh nghiệp không được trả lương chậm quá 30 ngày so với thời hạn đã cam kết. Nếu chậm từ 15 ngày trở lên, người sử dụng lao động phải trả thêm khoản tiền lãi chậm trả theo mức lãi suất huy động tiền gửi có kỳ hạn 1 tháng của ngân hàng nơi mở tài khoản.

4.3 Mức lương tối thiểu đối với lao động hưởng lương theo sản phẩm
Theo Điều 4 Nghị định 38/2022/NĐ-CP, người lao động hưởng lương theo sản phẩm phải được đảm bảo mức lương không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng hoặc tối thiểu giờ, sau khi quy đổi.

Cụ thể:

• Mức lương tối thiểu theo tháng được dùng để đối chiếu với lương sản phẩm sau khi quy đổi theo thời giờ làm việc bình thường trong tháng.
• Mức lương tối thiểu theo giờ được dùng khi quy đổi lương sản phẩm theo số giờ thực tế người lao động đã làm việc để tạo ra sản phẩm.

Như vậy, dù áp dụng lương theo sản phẩm, doanh nghiệp vẫn có trách nhiệm đảm bảo mức thu nhập của người lao động không thấp hơn mức lương tối thiểu theo quy định pháp luật.

4.4 Phương thức chi trả lương theo sản phẩm

Theo Khoản 2 Điều 54 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, người sử dụng lao động có thể chi trả lương bằng:

• Tiền mặt;
• Hoặc chuyển khoản vào tài khoản cá nhân của người lao động.

Trường hợp chuyển khoản, toàn bộ chi phí mở tài khoản và phí chuyển lương do người sử dụng lao động chịu trách nhiệm thanh toán.

5. Những lưu ý khi triển khai hình thức trả lương sản phẩm

Trả lương theo sản phẩm là phương án hiệu quả giúp doanh nghiệp khuyến khích năng suất, kiểm soát chi phí nhân công. Tuy nhiên, để áp dụng đúng và tránh phát sinh rủi ro, doanh nghiệp cần lưu ý các điểm sau:

• Thiết lập định mức sản phẩm rõ ràng, phù hợp với năng suất lao động trung bình.
• Có cơ chế kiểm soát chất lượng để tránh tình trạng làm nhanh, làm ẩu.
• Thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng về đơn giá, cách tính thưởng/phạt, phương thức trả lương.
• Tính lương minh bạch, dễ kiểm tra bằng phần mềm hoặc bảng tính có công thức rõ ràng.
• Chỉ áp dụng với công việc có tính chất lặp lại, dễ đo lường sản lượng như sản xuất, gia công…
• Luôn đảm bảo mức lương tối thiểu vùng theo quy định khi quy đổi theo tháng hoặc giờ.

EasyHRM có tính năng tự động tính lương theo sản phẩm

Lương sản phẩm là một hình thức trả lương linh hoạt, giúp thúc đẩy năng suất và tối ưu chi phí nhân sự – nếu được triển khai đúng cách. Tuy nhiên, để tránh phát sinh tranh chấp hay ảnh hưởng đến chất lượng công việc, doanh nghiệp cần thiết kế chính sách rõ ràng, minh bạch và phù hợp với từng vị trí.

—————————————-

EASYHRM – TỰ ĐỘNG HÓA QUẢN TRỊ NHÂN SỰ TOÀN DIỆN

Không còn bảng tính Excel phức tạp hay sai sót thủ công, EasyHRM mang đến một nền tảng quản lý nhân sự toàn diện, giúp doanh nghiệp tự động hóa mọi quy trình:

✔️ Chấm công thông minh bằng Face ID, Wi-Fi nội bộ, định vị GPS hoặc mã QR linh hoạt cho cả làm việc tại văn phòng lẫn từ xa.
✔️ Tính lương tự động, chính xác theo ca làm, số công, tăng ca, khấu trừ và phụ cấp.
✔️ Xếp ca – chia ca nhanh chóng, phù hợp cho doanh nghiệp nhiều ca, nhiều vị trí, nhiều chi nhánh.
✔️ Quản lý toàn bộ hồ sơ nhân sự, hợp đồng, bảo hiểm, đơn từ trên một nền tảng duy nhất, dễ tra cứu.
✔️ Đánh giá KPI – hiệu suất cá nhân, gắn trực tiếp với lương thưởng hoặc mục tiêu theo từng bộ phận.
✔️ Báo cáo trực quan, đầy đủ, giúp nhà quản lý nắm bắt tình hình nhân sự theo thời gian thực.

Với chi phí linh hoạt, triển khai nhanh chóng và giao diện dễ dùng, EasyHRM phù hợp cho mọi doanh nghiệp, từ SME đến chuỗi hệ thống lớn.

Hơn 50.000+ doanh nghiệp đã chuyển đổi và tiết kiệm tới 90% khối lượng công việc nhân sự. Bạn đợi điều gì nữa? Trải nghiệm miễn phí EasyHRM ngay hôm nay!

Thông tin liên hệ:

• Hotline: 0869425631
• Gmail: info@softdreams.vn
• Website: https://easyhrm.vn/
• Facebook: Phần mềm quản trị nhân sự EasyHRM 
• Trụ sở chính: Nhà khách ATS, số 8 Phạm Hùng, Phường Mễ Trì, Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.
• Chi nhánh: Số H.54 đường Dương Thị Giang, Phường Tân Thới Nhất, Quận 12, TP. Hồ Chí Minh.